De aantallen leerlingen op lagere en middelbare scholen in Nederland daalt al vele jaren vanwege de vergrijzing. Maar het aantal leerlingen dat op een vrijeschool zit neemt daarentegen al 20 jaar toe: het is in die tijd bijna verdubbeld. En het is dan ook de enige schoolsoort die groeit. Oók in Heerlen! De laatste 10 jaar is het aantal vrijeschoolleerlingen op middelbare scholen in ons land met ruim 68% gestegen en in dit schooljaar zitten 30.000 leerlingen op een vrijeschool.
De oorzaak van de populairiteit? Vrijwel volledig omdat ouders in toenemende mate kritischer worden: zij accepteren het niet meer dat hun kind op een “onderwijsfabriek zit waar het alleen maar gaat om kennis vergaren en presteren”. Zij willen een school die niet alléén feitenkennis stampt, maar die vooral als een warm bad is waar hun kind zich prettig voelt. En vervolgens zichzelf kan ontwikkelen tot wie het in de kern is. Op een vrijeschool vinden zij dat. Dáárom groeien de vrijescholen. En zullen dat voorlopig ook blijven doen.
Vrijescholen: vrijwel iedereen kent de naam. Maar hoe het er nu écht op school aan toegaat weet vrijwel niemand die er niet mee te maken heeft gehad. Zélfs de meeste leraren en docenten van “gewone” (lagere) scholen niet.
Maar u wilt meer weten en daarom bent u op deze site aanbeland. Als u er zich in verdiept is de kans groot dat het u net zo vergaat als de toenmalige directrice van Grotius onder wie in 2014 de Vrijeschool Parkstad (VSP) van start is gegaan. Ook zij wist eigenlijk niet wat vrijescholen waren (en zij was nota bene een zeer ervaren docente) en om erachter te komen ging zij allerlei vrijescholen in het land bezoeken. En werd heel enthousiast. “Had ik maar op zo’n school gezeten, wist ik het toen maar” is dan ook een veelgehoorde uitspraak van (oud)ouders van leerlingen op de VSP die kennismaken met deze vorm van onderwijs.
Op deze site proberen wij u een beetje wijzer te maken. Maar een waarschuwing vooraf: de vrijeschool leer je niet kennen op papier, je moet het echt zélf ervaren, vooral de sfeer op school en in de klas.
Daarom adviseren wij leerlingen die een fijne en warme school zoeken maar die nog twijfelen om een dag mee te lopen. Ouders kunnen op een open dag zelf ook mini-lessen volgen. Nieuwe ouders kunnen overigens op de “pedagogische-zaterdag” in de 3e of 4e week na het begin van een nieuw schooljaar zelf nóg meer ervaren hoe het er op school aan toegaat en zo meer te weten komen over de achtergronden van het onderwijs. Dat wordt hogelijk gewaardeerd door ouders die niet weten hoe het er op school aan toegaat.
Want wat is er nu zo anders? Het begint al bij het begin van iedere les: de docent staat bij de deur, geeft iedere leerling een hand en begroet iedere leerling individueel. Dat schept niet alleen band, de docent krijgt zo ook een eerste indruk hoe de leerling op dat moment in zijn of haar vel zit. Aan het einde van de les wordt het ritueel herhaald: iedere leerling krijgt een hand ter afscheid.
Kern van het onderwijs wordt ook wel genoemd onderwijs met “hoofd-hart-handen”. Ofwel het denken, voelen en willen. Daarmee wordt aangegeven dat het niet alléén gaat om (theoretische) kennis op te doen (zoals op vrijwel iedere reguliere school) maar ook dat de motorische, emotionele, sociale en creatieve vaardigheden ontwikkeld worden. Dáárom krijgen de leerlingen óók lessen als smeden, houtbewerken en textielbewerken. En veel dramalessen. En dit is – voor alle duidelijkheid – voor alle leerlingen, dus óók havo en vwo leerlingen. Zo ervaart de leerling volledig wat handenarbeid is. Wat het betekent om een koperen beker in je hand te hebben die je helemaal zelf gemaakt hebt… En merken hoeveel moeite het heeft gekost.
Ze worden verder ook gestimuleerd om zichzelf te uiten, maar wel op een positieve manier. Ook wordt aandacht besteed aan kritisch denken en vakoverstijgend onderwijs. In de periodelessen komt dit allemaal samen: dat zijn periodes van telkens drie weken, waarbij de leerlingen de eerste twee uur van iedere lesdag onder leiding van een (wisselende) docent een onderwerp behandelen. Maar het eerste wat leerlingen en hun ouders meestal noemen als het meest positieve punt is de goede sfeer die er op school heerst. Laat er echter geen misverstand over bestaan: de leerlingen doen gewoon aan het eind mavo, havo of vwo examen. Het is dan ook hard aanpakken met alle extra’s die de leerlingen krijgen.
De overgang van de basisschool naar de middelbare school is groot. Voor sommige leerlingen zelfs heel groot. Wennen aan nieuwe klasgenootjes, nieuwe docenten, nieuwe vakken, een nieuw gebouw… Er komt dan heel veel op je af. Daarom krijgt de leerling op de VSP ruim de tijd om te wennen. Mede daarom wordt er beduidend veel minder getoetst dan op reguliere scholen, zeker in de eerste twee jaar. Dat is heel bewust gedaan om niet teveel stress te veroorzaken. Docenten kunnen ook op andere manieren dan door middel van toetsen beoordelen op welk niveau een leerling zit. Bijvoorbeeld door de periodeschriften: die geven een heel goed inzicht in de sterke en zwakke kanten van de leerling.
Al met al een hele fijne school!
Deze site is gemaakt door ouders van leerlingen die op de VSP zitten of zaten. En bedoeld voor ouders – en hun kinderen – die een keuze moeten maken voor een middelbare school. Wij willen graag dat jullie ook weten dat de VSP er is en hoe het er daar nu eigenlijk aan toe gaat. Zodat jullie beter een keuze kunt maken welke school het wordt. En later niet zullen zeggen: “had ik dat maar eerder geweten…”. Wij zijn enthousiast over de school en deze vorm van onderwijs…. maar dat had u waarschijnlijk al begrepen.
