De inrichting van de “bovenbouw” op de VSP (klassen 4, 5 en 6, oftewel in vrijeschooltermen klassen 10, 11 en 12) is niet alleen uniek voor een vrijeschool, maar ook voor reguliere scholen.

Het leerplein (of leerpark) is een voor het voortgezet onderwijs nieuwe manier van lesgeven: het is deels vraaggestuurd onderwijs. Er wordt niet meer alleen gewerkt met het oude klassikale model (waarbij 1 docent stof aanbiedt aan 1 klas), maar de leerlingen krijgen per vak zogenaamde “studiewijzers”. In deze studiewijzers – die ieder een eigen onderwerp hebben – staat aangegeven wat de leerlingen moeten weten aan het einde en hoe ze daar moeten komen. De leerling gaat vervolgens zelf aan de slag en haalt zijn kennis vanuit digitale leeraanbod (via internet) en uit boeken. Daarnaast krijgt de leerling ook klassikaal les in de betreffende lesstof, de vaklessen.  In de Studiewijzer staat niet alleen aangegeven welke stof de leerling aan het einde moet beheersen, er staan ook opdrachten in die de leerling moet maken. Vooraf wordt aangegeven na hoeveel weken de leerling de studiewijzer “af” moet hebben. In dat hele proces speelt de coach een grote rol: dat is sinds schooljaar 2022-2023 een pedagoog die wekelijks minimaal één keer per week en indien nodig vaker overleg heeft met de leerling om te bespreken hoe hij of zij vordert. Mocht de leerling op een probleem stuiten – bijvoorbeeld als hem of haar iets niet duidelijk is –  wordt samen bekeken hoe de leerling het op kan lossen. De functie van coach is essentieel voor het leerplein. Iedere coach heeft een beperkt aantal leerlingen onder zijn of haar hoede, zodat iedere leerling voldoende aandacht kan krijgen. Het leerplein maakt dat de leerlingen veel zelfstandiger worden, waardoor zij beter voorbereid zijn op een vervolgstudie.

Nu zijn er wel al scholen die met een individuele al dan niet digitale leeromgeving werken, maar dat betreft vrijwel altijd alleen de eerste drie klassen, juist niet de hogere klassen. De VSP is van mening dat juist in de eerste klassen dit individuele onderwijs niet optimaal is: de leerlingen zijn in het algemeen nog te jong om volledig zelfstandig goed te kunnen plannen. Daarbij vindt de vrijeschool het sociale aspect heel belangrijk, iets wat eigenlijk alleen te realiseren is in klassen. De leerlingen leren zo niet alleen samen te werken, maar de sociale interacties zijn onontbeerlijk voor de persoonsontwikkeling. Daarom zullen de eerste drie klassen op de vrijeschool Parkstad altijd “klassikaal” blijven. Pas in de 10e klas (4e leerjaar) is de leerling er aan toe om op deze manier zelfstandig te werken. Daarom start het leerplein ook pas in dat jaar. In de 9e klas krijgen de leerlingen wel al enkele uren leerpleinles om hier vast aan te wennen.

Het voordelen van het leerplein:

  • de leerling leert te werken op de wijze die op de universiteit, het HBO en inmiddels ook steeds vaker op het MBO gehanteerd wordt; de overstap naar vervolgonderwijs wordt daardoor makkelijker
  • zelfstandigheid, plannen, zelfreflectie en organiseren worden op deze wijze goed ontwikkeld
  • Iedere leerling heeft een coach; de coach is aanspreekpunt als een leerling vastloopt en heeft in ieder geval wekelijks contact met de leerling. Hij/zij controleert of een leerling op schema ligt, of dat er wellicht extra’s gedaan moet worden
  • “tussenuren” – zijnde uren waarin onderwijs is gepland – bestaan niet meer: de leerling wordt dan geacht te gaan werken in het leerplein
  • sinds de verhuizing naar de Akerstraat zijn er twee leerpleinen: één voor klas 10 leerlingen en één voor klas 11 en 12 leerlingen. Het leerplein heeft tafels waar de leerlingen kunnen werken, veel opbergvakken waarin zij hun persoonlijke spullen op kunnen bergen, een deels afgescheiden mini-college/theaterzaal waar leerlingen in kleine groepen les kunnen krijgen. Daarnaast zijn er recent stilteplekken gerealiseerd. Dit zijn door geluidsdempende schotten afgescheiden ruimtes waar 2 tot 4 leerlingen in stilte kunnen werken.

De eerste ervaringen zijn positief: in 2019 – het eerste jaar dat er eindexamen werd afgenomen (vmbo-tl) slaagden met deze methode 11 van de 14 leerlingen. Het jaar 2020 – toen ook HAVO examens werden afgenomen – slaagde iedereen. Het resultaat is weliswaar niet geheel vergelijkbaar ivm Corona, maar als de lijn van het voorgaande jaar wordt voorgezet ( toen de resultaten van de schoolexamens op vrijwel hetzelfde niveau lagen als die van het landelijk examen) zou met het landelijk examen alsnog iedereen geslaagd zijn. In het jaar 2021 zijn alle vmbo leerlingen geslaagd, 14 van de 17 havo leerlingen en 4 van de 5 vwo leerlingen. In 2022 is de score: VWO 100%, Havo 90 % en Vmbo 95%.

Leuk om te weten: toen de Onderwijsinspectie in 2019 de school heeft bezocht en gecontroleerd, waren de inspecteurs informeel heel lovend over het Leerplein  (naast het feit dat ze de sociale veiligheid op school roemden). Zij zagen dit echt als onderwijs voor de toekomst!

Vanaf schooljaar 2021-2022 hebben VSP, Grotius en Compass besloten voor de HAVO 4 en 5 en VWO 4,5 en 6 leerlingen samen te gaan werken bij bepaalde vakken.  Dit heeft vooral te maken met de keuzevakken waar leerlingen examen in kunnen doen: voor een kleine school is het te duur om vakken aan te bieden waar maar enkele leerlingen voor kiezen. Door nu de leerlingen van de drie scholen samen te voegen voor die vakken, kunnen alle leerlingen van de scholen voor vrijwel alle vakken kiezen. Het gaat dan met name om vakken als natuurkunde, wiskunde B en Spaans. Het zal nog enkele jaren duren voordat de samenwerking is uitgekristalliseerd.